ترکان و ترکمن های عراق :
ترکان و ترکمن های عراق (ترکی استانبولی: Irak Türkmenleri / Irak Türkleri) که همچنین ترک‌های عراق یا عراقی‌های ترک نامیده می‌شوند، یک گروه قومی در عراق از شاخه ترک‌های آناتولی به طور عمده ست‌گاه آنان در شمال عراق، و دارای روابط نزدیک فرهنگی و زبانی با ترکیه و آذربایجان دارند. عموم ترکمن‌ها به زبان ترکی آذربایجانی با لهجه کرکوکی صحبت می‌کنند، از لحاظ تاریخی در این مختصر بیان نمی شود
ترکان و ترکمن‌ها به‌طور عمده در شمال عراق و در شهرهای کرکوک، اربیل، تلعفر، موصل، تازه خورماتو، داقوق، طوزخورماتو، آلتون کوپری و نیز پایتخت عراق، بغداد ست دارند.
تورکان در جغرافیای افغانستان
+
تورک‌ها در جغرافیای افغانستان ۹۰۰۰ سال قبل از میلاد و یک‌هزار سال بعد از اسلام حکومت کرده‌اند!
۱- تمدن تورک آنااو (۹۰۰۰ سال قبل از میلاد الی ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد): محل ظهور تمدن تورک آنااو در مناطقی از تورکمنستان و خراسان بود که در آن فاصله‌ی زمانی دامنه‌ی حاکمیت آنها تا افغانستان نیز می‌رسید.
۲- ساکا (سده‌ی هشتم قبل از میلاد الی سده‌ی دوم بعد از میلاد): تورکان ساکا که مناطق وسیعی از تورکستان، شمال دریای سیاه، مناطق وسیعی از ایران و هندوستان، اوراسیا و اروپای شرقی را تحت حاکمیت خود داشته‌اند در افغانستان نیز حاکم بوده و از ساکنان و صاحبان قدیمی افغانستان به‌شمار می‌روند.
۳- اشکانیان/ پارت‌ها (۲۴۷ قبل از میلاد الی ۲۲۴ بعد از میلاد): اشکانیان در اصل از طایفه‌ی داهه ساکاها بوده در افغانستان نیز حاکم بوده‌اند.
۴- امپراتوری کوشان (۱۰ میلادی الی ۳۵۰ میلادی): کوشانی‌ها از تورک‌های هون بودند، در سده‌ی دوم قبل از میلاد به افغانستان آمده و مدت مدیدی در افغانستان حکومت کردند که بُت‌های بامیان ثبوت بر مدعای ماست، همچنان کانشکا کبیر بزرگترین امپراتور تورک‌های کوشانی زمستان را در پشاور و تابستان را در بگرام سپری می‌کرد.
۵- قیزیل هونلار و یا هون‌های سرخ (قرن چهارم میلادی)
۶- آق‌هونلار و یا هون‌های سفید (بین سالهای ۳۷۰ الی ۴۵۰ میلادی)
۷- کیدارا هون‌ها (از سال ۴۲۰ الی ۵۰۰ میلادی)
هر گون اوشاغینیز اوچون دئمه‌سی واجیب اولان سککیز سوز
چوخ آز زامانلار یادیمیزا دوشر کی، دئدیگیمیز هر سوز و هر بیر کلمه اوشاقلاریمیزین بئیینینده ایز بوراخیر. بو اونلارین اینسان اولاراق رفتارلاریندا دا تاثیر قویور. بونا گوره هر گون اوشاقلارینیز اوچون ائشیدمه لری واجیب اولان سؤزلر حاقیندا بیر یازی حاضیرلادیق. اونا گؤره ده گون عرضینده اوشاقلارینیز اوچون تقدیم ائده‌جگیمیز سککیز واجیب جومله‌نی دئمگی اونوتمایین:
۱. سن چوخ گوجلوسن، هئچ واخت روحدان دوشمه.
۲. گونون نئجه کئچدی؟
۳. هر زامان سنین یانیندایام.
۴. سنینله غورور دویورام.
۵. هر شئی یولوندامی؟
۶. یاردیم ائتدیگین اوچون تشککور ائدیرم.
۷. بو گون نه ایش گؤرمک ایسته‌ییرسن؟
۸. سنی سئویرم.
قایناق : آذرساو
حبیب ساهر و اوّلین تجربه نوشتاری / رضا همراز
رضا همراز
تردیدی در این نیست که حبیب ساهر یکی از بزرگترین و قوی‌ترین شعرای امروزی میباشد که با به یادگار گذاشتن آثار رنگارنگ و متنوع توانست نام نیک و ماندگاری از خود بر جای گذارد. در مورد این شاعر و نویسنده کثیرالاثار دهها مقاله و کتاب به زبانهای ترکی، فارسی و انگلیسی چه در خارج و چه در داخل به نظر رسیده است. اما در هیچکدام از آنها از اوّلین تجربه نوشتاری این شاعر سترگ سخنی به میان نیامده است. زهی این افتخار راقم را است که در این مورد پیشتاز باشد.
کتیبه ی ترکی نادر شاه در کلات نادری
نادرشاه آوشار (افشار) بی شک تورک گراترین حاکم تورک، حتی نخستین شخصیت مهم تورک گرا در تاریخ مدرن ملت ماست وی نه تنها بر تورک بودن خود مباهات می کرد بلکه در آن متعصب هم بود در هر فرصتی برآن تأکید می نمود
یکی از نمودهای مهم تورک گرایی نادرشاه اصرار وی بر کاربرد زبان تورکی به عنوان زبان رسمی دولت آوشاری است چنانکه او علاوه بر استفاده از زبان تورکی در مکاتبات دیپلماتیک خارجی از جمله خطاب به سلطان عثمانی محمود خان اول، صدر اعظم عثمانی (حکیم علی پاشا) تأکید می کرد
مهمترین تدبیر نادرشاه برای مکتوب ساختن زبان تورکی و جاودانه سازی آن نویساندن کتیبه ها در اماکن تاریخی (کتیبه ی کلات نادری) و کتیبه حرم امام علی در نجف به زبان تورکی است
کتبه نادری سنگ نوشته ایی به زبان تورکی در مدخل دربند ارغون شاه در کلات نادری، ملک پدری نادر شاه آوشار (افشار) واقع در مدخل غربی قلعه کلات در سینه کوه حک‌شده است.
اشعار به خط ترکی به سال 1155 -1157 هجری بر روی صخره ی بزرگی حکاکی شده است ارتفاع کتیبه از سطح رودخانه 15 متر و دارای 24 بیت شعر تورکی است، اشعار متعلق به گلبن آوشار (افشار)» از شاعران دربار نادر شاه است.
شعر با حمد خداوند متعال شروع می شود و در ستایش نادر است. این کتیبه ارزش تاریخی فراوانی دارد، به طوری‌که بسیاری از مسائل مهم تاریخی عصر افشاریه، به‌خصوص ت مذهبی و خارجی و اصل و نسب وی را می‌توان بر پایه آن بررسی کرد. در این کتیبه نادر شاه اصل و نسب ترکی خود را به امیر تیمور نسبت می دهد.
علاقه به زبان مادری انگیزه ای برای جمع آوری فرهنگ شفاهی ترکی شد
حصاری مقدم:
احسان حصاری مقدم متولد 1340 از بجنورد است که با انگیزه حفظ فرهنگ شفاهی ترکی مجموعه ای از ضرب المثل، کنایه و اصطلاحات را جمع آوری کرده است که به زودی به مرحله چاپ می رسد.
وی مصاحبه ای داشته با خبرنگار اترک نیوز را در مورد جمع آوری این مجموعه که در ادامه می خوانید:
يک روانپزشک : تکلم به زبان مادري به هويت‌يابي بهتر و محکم‌تر کودکان منجر مي‌شود
يک روانپزشک گفت: تکلم به زبان مادري به هويت يابي بهتر، محکم‌تر و عميق‌تر کودکان و برخورد بهتر آنها با آسيب‌هاي اجتماعي احتمالي در سنين بالاتر منجر مي‌شود.
دکتر احمد صداقتي روانپزشک در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) واحد علوم پزشکي ايران با اشاره به اهميت تکلم به زبان مادري در شکل‌گيري هويت افراد و به وجود آمدن احساس هويت خانوادگي در جوانان گفت: اين در حالي است که فرهنگ کنوني حاکم بر جامعه سعي در تکلم فارسي با کودکان دارد.
نام ترک» را خداوند نهاده است
نام ترک» را خداوند نهاده است. چونکه روایت است از الشیخالامام ااهد الحسین بن خلف الکاشغری» به او نیزاِبنُالغَرْقی» گفته است که شیخ ابوبکر المفید الجرجرایی از شخصی معروف به ابنابیالدّنیا که در کتابش که موضوع آن آخر امان» است نقل کرد که به استناد از رسولاکرم (ص) حدیثی صحیح نوشته است, و آن حدیث, چنین است :
بررسی لغوی چلّه از دیدگاه استاد ناصر منظوری
در ترکی یای یعنی کمان، چیلله نیز یعنی زه (زه کمان) و نیز محل زه برای گذاشتن تیر در موقع انداختن تیر، اوخ یعنی تیر (تیرِ کمان). درترکی به تابستان نیز یای” گفته می شود. از این رو وقتی گفته می شود یایین چیلله سی”(چلّه تابستان)، (تداعی کننده ی کشیدگی نهایی کمان به هنگام انداختن تیر) یعنی نهایت و اوج کشیدگی تابستان که چهل و پنج روز رفته از تابستان است.
قیشین چیلله سی (چلّه ی زمستان) نیز به معنای کشیدگی نهایی سرما است که دو تا است یکی چهل روزه (بؤیوک چیلله) یکی بیست روزه (کیچیک چیلله). یعنی زمستان دوبار به اوج می رسد. وقتی گفته می شود چیلله گئجه سی” (شب چلّه) در واقع یعنی نهایت کشیدگی شب.
بخشی حاجی قربان سلیمانی :
حاجی قربان سلیمانی (بخشی) در سال 1299هجری شمسی در روستای علی آباد قوچان در شمال خراسان چشم به جهان گشود.
از جمله افتخارات وی می‌توان به کسب مقام اول جشنواره‌ی موسیقی لیون فرانسه و همچنین احراز مقام ستاره‌ی جشنواره اوینیون فرانسه اشاره کرد.
حاج قربان بخشی علاوه بر چیره دستی در نواختن دوتار و تسلط بیبدیل بر مقام‌های موسیقی ملی ترکی و محلی به نغمه خوانی به زبان ترکی، مسلط در نقل داستان‌های عشقی –رزمی‌هم بی نظیر بود. در کشورهای اروپایی شهرت به نوائی یافت. [20].
فوتبال، بازی هزار ساله ترکان :
با استناد به کتاب هزار ساله دیوان لغات التورک محمود کاشغری، ترک ها نزدیک به هزار سال قبل، نوعی از بازی فوتبال به نام "تپوک" را انجام می داده اند. تپوک از فعل "تپمک" با فشار وارد کردن و یا " تپیک له مک" بمعنای (لگد زدن) آمده است. بنا به این کتاب، ترک ها در حدود هزار سال قبل با ذوب کردن سرب و تبدیل آن به جسمی کروی کوچکی به نام "آغیرشاق" و پیچیدن آن در موی بز یا پوشش های نرم، جسمی شبیه توپ فوتبال درست کرده و با آن بازی می کرده اند.
علیشیر نوایی
علیشیر نوایی (تولد ۸۴۴ه.ق و فوت۹۰۶ ه.ق) در هرات، شاعر، دانشمند و وزیر سلطان حسین بایقرای گورکانی (۸۷۵ – ۹۱۱ ه. ق.) بود. نوایی به مثابه بینانگذار مکتب ادبی نوین در شعر ترکی و در عین زمان به عنوان یک رجل ی، بنیادگذار بناهای ماندگار، مؤرخ، ادبیات‌شناس، زبان‌شناس، موسیقی دان، نقاش و شاعر بزرگ غزل و مثنوی، نه فقط در تاریخ ادبیات ترکی، بلکه در تاریخ دانش و فرهنگ شرق، به خصوص خراسان کهن موقعیت ممتاز و بی بدیلی دارد. امیر علیشیر نوایی مدّت ۳۰ سال در دستگاه سلطان حسین میرزا به شغل دیوانی اشتغال داشته است. در این مدت بیش از ۶۰ هزار بیت شعر سروده و سی جلد آثار منثور و منظوم تألیف و تنضیف کرده است [2].
او در راه وحدت و اعتلای فرهنگ ترکان زحمات فراوان کشیده و خود گفته است :
ایسترسه بیر اولسون، ایسترسه مین‌بیر،
بـوتون تورک ائللری آنجاق منیم‌دیر.
ختادان بـاشیلاییب خراسانا ده‌ک،
ائللر فرمـانیملا عمر سوره‌جک.
شیراز دا، تبریـز ده منیم یئریمدیر
اوردا شهرتله‌نن سؤز شکریم‌دیر.
هانسی بیر دیارا فرمان آپاردیم
اونو آلماق اوچون دیوان » آپاردیم.
درباره این سایت